Cách Mua Cổ Phiếu - Hướng Dẫn Từng Bước Để Đầu Tư Vào Thị Trường Chứng Khoán

Đầu tư vào cổ phiếu là cách dễ tiếp cận nhất để một người bình thường tham gia vào sự tăng trưởng của nền kinh tế. Trong hơn 100 năm, cố phiếu đã vượt trội hơn các loại tài sản khác như trái phiếu, hàng hóa và bất động sản. Có hàng ngàn cổ phiếu khiến cho việc đầu tư thoạt nhìn có vẻ rất phức tạp - nhưng có đúng là như vậy? Có những cách đầu tư rất đơn giản và bạn có thể bắt đầu với số vốn tương đối ít. Nếu bạn thấy ý tưởng mua cổ phiếu khó khăn, quy trình từng bước sau đây sẽ giúp bạn bắt đầu.

1. Quyết định chiến lược đầu tư của bạn

Bước đầu tiên của bạn là quyết định chiến lược đầu tư, vì điều này sẽ giúp bạn quyết định nhà môi giới tốt nhất cho nhu cầu của bạn. Nếu bạn dự định sử dụng một phương pháp tiếp cận như mua và giữ, đầu tư thụ động hoặc giá trị, bạn sẽ thực hiện rất ít giao dịch, vì vậy phí hoa hồng sẽ không ảnh hưởng lớn đến tài khoản của bạn. Bạn cũng sẽ không cần một nền tảng quá phức tạp để thực hiện các giao dịch.

Mặt khác, nếu bạn định áp dụng phong cách đầu tư thực hành, như đầu tư theo đà hoặc tăng trưởng, bạn sẽ giao dịch thường xuyên hơn và hoa hồng giao dịch của bạn sẽ tăng lên. Vì vậy, tỷ lệ hoa hồng sẽ là một yếu tố quan trọng trong việc lựa chọn một nhà môi giới. Bạn cũng có thể cần một nền tảng với nhiều tính năng hơn và quyền truy cập vào nghiên cứu cập nhật.

Việc phân biệt giữa đầu tư (investing) và giao dịch (trading) cũng rất quan trọng. Nếu bạn đang đầu tư, bạn quan tâm đến giá trị của một cổ phiếu, liệu giá trị đó có tăng hay không và giá cổ phiếu chênh lệch bao nhiêu so với giá trị của nó. Khung thời gian của bạn thường sẽ từ một đến năm năm và bạn sẽ không phản ứng với các biến động giá ngắn hạn.

Trading là giao dịch ngắn hạn, dựa theo cung cầu và sự biến động của giá cả. Do đó các trader có khung thời gian giao dịch ngắn hơn nhiều, từ vài phút đến vài tháng. Các trader cũng thường sử dụng đòn bẩy để tăng lợi nhuận của họ.

Đầu tư dài hạn có thể mang lại nhiều lợi nhuận nhưng đi kèm với rủi ro và tốn nhiều thời gian hơn. Nếu bạn dự định giao dịch tích cực, bạn có thể muốn chọn một nhà môi giới cung cấp cho bạn quyền truy cập vào tài khoản ký quỹ hoặc các công cụ phái sinh.

2. Chọn nhà môi giới

Để mua cổ phiếu của một công ty niêm yết, bạn sẽ cần một tài khoản với một nhà môi giới chứng khoán (broker). Nói một cách chính xác, bạn có thể mua cổ phiếu theo những cách khác, nhưng sẽ dễ dàng hơn rất nhiều với tài khoản giao dịch tại một nhà môi giới. Môi giới chứng khoán là các công ty là thành viên của các sàn giao dịch và có trách nhiệm gửi lệnh mua của bạn đến sàn giao dịch nơi nó sẽ được khớp với lệnh bán từ khách hàng của một nhà môi giới khác. Các broker cũng có trách nhiệm thanh toán giao dịch sau khi giao dịch khớp lệnh.

Trong thời đại ngày nay, các nhà môi giới trực tuyến hầu như là sự lựa chọn tốt nhất để thực hiện các giao dịch, với mức hoa hồng thấp hơn và đôi khi là miễn phí. Bên cạnh đó, các nền tảng giao dịch trực tuyến cũng cung cấp cho bạn nhiều quyền kiểm soát hơn đối với các lệnh của mình. Nếu bạn chuẩn bị một khoản đầu tư lớn hơn, bạn có thể mở tài khoản với một nhà môi giới đầy đủ dịch vụ, cho phép bạn đặt lệnh qua điện thoại và yêu cầu tư vấn.

Một số nhà môi giới thậm chí còn cung cấp tài khoản miễn hoa hồng, mặc dù bạn có thể cần phải trả các khoản phí khác để duy trì tài khoản.

Khi chọn một nhà môi giới, bạn sẽ cần phải xem xét hoa hồng và các khoản phí khác, nền tảng, công cụ và nghiên cứu mà họ cung cấp cũng như mức độ hỗ trợ mà bạn có thể mong đợi. Cố gắng tìm một vài đánh giá độc lập về mỗi nhà môi giới để tìm ra điểm mạnh và điểm yếu của họ. Sau đó, bạn sẽ có thể đưa ra quyết định về nhà môi giới phù hợp với nhu cầu của bạn.

Một nhà môi giới mà chúng tôi đề xuất là Adotrading.com

3. Mở và nạp tiền vào tài khoản của bạn

Khi bạn đã quyết định chọn một nhà môi giới chứng khoán, bạn sẽ cần phải mở một tài khoản. Các sàn giao dịch trực tuyến hiện nay đã biến điều này thành đơn giản nhất có thể. Bạn chỉ cần cung cấp một số chi tiết cá nhân và một vài tài liệu để xác minh danh tính. Toàn bộ quá trình sẽ không mất quá vài phút.

Khi tài khoản của bạn đã được xác minh và chấp thuận, bạn sẽ có thể nạp tiền vào tài khoản đó. Chuyển khoản ngân hàng thường là cách nhanh nhất để nhận tiền vào tài khoản giao dịch của bạn, nhưng bạn cũng có thể nạp tiền vào tài khoản của mình bằng séc.

Thông thường, một nhà môi giới trực tuyến sẽ cho phép bạn mở một tài khoản demo. Đây là một tài khoản có tiền “ảo” trong đó, nhưng có quyền truy cập vào giá thực và tất cả các công cụ tương tự như tài khoản thực.

Lý do chính của tài khoản demo là để các trader thực hành giao dịch, còn được gọi là giao dịch trên giấy. Điều này sẽ mang lại cho bạn cơ hội để làm quen với nền tảng giao dịch. Bạn có thể thực hành nhập lệnh, thiết lập danh sách theo dõi và tìm ra công cụ nào bạn có thể muốn sử dụng trong tương lai.

Khi thực hành nhập lệnh, hãy đảm bảo rằng bạn đang đăng nhập vào tài khoản demo, chứ không phải tài khoản thực.

Một số thuật ngữ quan trọng:

• Bid - Giá mua vào/ giá cầu/ giá chào mua: Mức giá cao nhất mà thị trường sẵn sàng mua một cặp tỷ giá.

• Ask - Giá bán- Giá của lần chào bán/ chào hàng thấp nhất là giá chào bán trên thị trường.
• Spread - Chênh lệch: chênh lệch là sự khác biệt giữa giá mua thị trường và giá bán, còn được gọi là 'chênh lệch giá chào mua'. 
• Lệnh thị trường - Lệnh thị trường được thực hiện ngay lập tức với giá thị trường hiện tại. Lệnh thị trường mua sẽ được thực hiện ở giá bán, trong khi lệnh thị trường bán sẽ được thực hiện ở giá mua.
• Lệnh giới hạn- lệnh giới hạn là lệnh mua hoặc bán một cổ phiếu ở một mức giá cụ thể hoặc giới hạn. Lệnh giới hạn chỉ được thực hiện khi một lệnh tương ứng ở mức giá giới hạn được đưa vào thị trường.
• Lệnh cắt lỗ- Lệnh cắt lỗ được thực hiện nếu giá vượt qua ngưỡng. Nếu bạn mua một cổ phiếu, bạn có thể nhập lệnh cắt lỗ để bán nếu giá giảm xuống dưới một mức giá nhất định. Điều này được thực hiện để hạn chế tổn thất.
• GTC– Good ‘till cancel: lệnh vẫn còn trên thị trường cho đến khi chúng bị hủy.
• GFD– Good for day: Lệnh còn trên thị trường trong thời gian còn lại của ngày giao dịch.
• FOK– Fill or kill: Các lệnh điền hoặc hủy sẽ tự động bị hủy nếu chúng không được điền ngay lập tức.

5. Tạo danh sách theo dõi các cổ phiếu

Danh sách theo dõi là danh sách các cổ phiếu hoặc chứng khoán khác, cùng với giá - giá trực tiếp hoặc giá đóng cửa hàng ngày. Tất cả các sàn môi giới trực tuyến đều cung cấp cho bạn khả năng thiết lập một danh sách theo dõi. Bên cạnh giá, bạn có thể thêm các cột khác như khối lượng, giá chào mua, giá bán và tỷ lệ phần trăm thay đổi giá hàng ngày vào danh sách theo dõi của mình.

Bạn cũng nên thêm một vài chỉ số vào danh sách theo dõi của mình để có thể so sánh hiệu suất của từng cổ phiếu với hiệu suất của thị trường tổng thể. Các chỉ số quan trọng cần theo dõi là S&P500 và Nasdaq100.

Những cổ phiếu trong danh sách theo dõi là những cổ phiếu mà bạn sẽ theo dõi và tìm hiểu thêm, nhưng không nhất thiết phải mua. Hãy bắt đầu với những công ty bạn đã nắm được những thông tin cơ bản về nó.

Khi bạn có một số cổ phiếu trong danh sách theo dõi, bạn có thể bắt đầu so sánh hiệu suất của chúng với thị trường. Bạn cũng nên bắt đầu tìm hiểu thêm về các công ty và họ đang hoạt động tốt như thế nào. Tìm hiểu xem liệu doanh thu của họ có đang tăng hay không và mức lợi nhuận của họ so với các công ty tương tự. Trong khi thực hiện nghiên cứu này, bạn có thể sẽ bắt gặp những cổ phiếu khác đáng để điều tra và bạn cũng có thể thêm những cổ phiếu này vào danh sách theo dõi của mình.

Nếu bạn không chắc chắn về việc chọn từng cổ phiếu riêng lẻ, bạn có thể xem xét ETF. ETF - hay quỹ giao dịch hối đoái, là một rổ cổ phiếu có thể được giao dịch giống như cổ phiếu.

6. Quyết định số lượng phân bổ cho mỗi cổ phiếu – “Đừng bao giờ bỏ tất cả trứng trong một giỏ”

Các nhà đầu tư được khuyến khích khi chấp nhận rủi ro, nhưng rủi ro đó cần được quản lý. Bất kể bạn thực hiện bao nhiêu nghiên cứu, bạn không bao giờ có thể chắc chắn về tương lai. Bước quan trọng nhất bạn có thể thực hiện để quản lý rủi ro là đảm bảo một khoản đầu tư thất bại sẽ không cắt đứt con đường đầu tư của bạn. Đa dạng hóa các khoản đầu tư của bạn trên một danh mục cổ phiếu tương đương với việc đảm bảo rằng bạn có nhiều cơ hội hơn.

Có hai quy tắc chung mà bạn có thể sử dụng để quyết định phân bổ bao nhiêu danh mục đầu tư cho mỗi cổ phiếu. Đầu tiên là một danh mục đầu tư đa dạng hóa phù hợp nên có ít nhất 15 đến 20 cổ phiếu trong đó. Điều đó có nghĩa là bạn không nên đầu tư nhiều hơn 6,7% tài khoản của mình vào mỗi cổ phiếu.

Quy tắc ngón tay cái thứ hai là bạn không nên mạo hiểm hơn 2% trên mỗi cổ phiếu. Điều đó ngụ ý rằng nếu bạn chuẩn bị mất tới 20% giá trị của một cổ phiếu, bạn nên giới hạn cổ phiếu đó ở mức 10% danh mục đầu tư của bạn (20% của 10% là 2% của danh mục đầu tư). Cách tiếp cận này thích hợp hơn cho các nhà giao dịch tích cực sử dụng lệnh cắt lỗ.

Để giảm thiểu rủi ro hơn nữa, bạn nên trải rộng các khoản đầu tư của mình trên một số lĩnh vực khác nhau. Cổ phiếu trong mỗi ngành có xu hướng tương quan cao, vì vậy rủi ro của bạn sẽ cao hơn nếu tất cả cổ phiếu của bạn thuộc cùng một ngành. Một cách đơn giản hơn nữa để đa dạng hóa là đầu tư phần lớn danh mục đầu tư của bạn vào một quỹ ETF. Bằng cách đó, bạn sẽ phân tán rủi ro của mình trên toàn bộ thị trường. Bạn vẫn có thể giữ 20 đến 40% tài khoản của mình cho các cổ phiếu riêng lẻ mà bạn thực sự muốn sở hữu và đầu tư phần còn lại vào quỹ ETF.

7. Quyết định loại cổ phiếu bạn sẽ mua và khi nào bạn sẽ mua chúng

Bây giờ bạn đã có một ý tưởng tốt về cổ phiếu bạn muốn sở hữu hoặc có thể muốn sở hữu trong tương lai. Thay vì đổ xô ra ngoài và mua những cổ phiếu này, bạn nên lập một kế hoạch.

Nhìn chung, có ba cách tiếp cận bạn có thể sử dụng:

• Đầu tư dài hạn vào cổ phiếu blue-chip

Cổ phiếu blue chip là cổ phiếu của các công ty có chất lượng rất cao, có bề dày thành tích và thu nhập tương đối bảo đảm. Họ thường là những người dẫn đầu trong ngành với lợi thế cạnh tranh rõ rệt. Giá của những cổ phiếu này thường không tăng quá nhiều mỗi năm, nhưng kết hợp ổn định trong thời gian dài. Mua cổ phiếu blue-chip nên cam kết dài hạn từ 10 năm trở lên.

• Mua cổ phiếu tăng trưởng và cổ phiếu có động lực

Những cổ phiếu có xu hướng tăng giá cao nhất trong thời gian ngắn hơn là những cổ phiếu của các công ty đang phát triển nhanh chóng. Thông thường, đà tăng giá đơn lẻ sẽ thu hút nhiều người mua hơn khiến đà tăng tiếp tục. Mua những loại cổ phiếu này đòi hỏi một cách tiếp cận thực tế hơn vì động lực khó có thể tiếp tục mãi mãi. Nếu giá quá cao, lợi nhuận lâu dài không chắc là rất tốt, và giá cổ phiếu có thể giảm đáng kể.

Nếu bạn đang mua cổ phiếu tăng trưởng và động lượng, bạn cần cân nhắc giữa tăng trưởng thu nhập của công ty, định giá và động lượng giá của cổ phiếu. Thông thường, bạn sẽ cần mua cổ phiếu khi giá đang trong xu hướng tăng. Nếu giá ngừng tăng, bạn sẽ cần phải chú ý đến sự tăng trưởng và định giá của công ty để quyết định xem bạn có tiếp tục đầu tư hay không.

• Mua sau khi giá cổ phiếu điều chỉnh

Thời điểm tốt nhất để mua hầu hết các loại cổ phiếu là sau khi thị trường sụp đổ hoặc một đợt điều chỉnh mạnh. Đây là thời điểm tốt nhất để mua cổ phiếu ở bất kỳ công ty nào có mô hình kinh doanh tốt và không mắc nợ quá nhiều.

Cổ phiếu riêng lẻ cũng có thể mang lại cơ hội khi cổ phiếu của họ không được các nhà đầu tư ưa chuộng và giá cổ phiếu giảm đáng kể. Nhưng không phải cổ phiếu nào cũng phục hồi, vì vậy bạn nên cân nhắc kỹ về triển vọng dài hạn của công ty. Bạn cũng nên đợi giá ổn định trước khi mua - giá có thể giảm hơn rất nhiều so với mức bạn nghĩ.

Trước khi quyết định đầu tư vào cổ phiếu, bạn cũng nên quyết định các tiêu chí bạn sẽ sử dụng để thoát khỏi cổ phiếu. Có kế hoạch trước khi mua cổ phiếu sẽ giúp bạn không đưa ra những quyết định bốc đồng sau này.

Tiêu chí rút lui cũng phải liên quan đến lý do bạn mua cổ phiếu ngay từ đầu. Nếu bạn mua dựa trên động lượng giá, thì bạn có thể muốn thoát ra nếu động lượng dừng lại. Tuy nhiên, nếu bạn mua dựa trên các nguyên tắc cơ bản của công ty, thì bạn chỉ nên bán nếu những nguyên tắc cơ bản đó thay đổi, không phải do hành động giá.

8. Nhập lệnh mua đầu tiên của bạn

Không sớm thì muộn, một cổ phiếu sẽ đáp ứng tất cả các tiêu chí đầu tư của bạn và đây là lúc bạn nên thực hiện khoản đầu tư đầu tiên. Việc đầu tiên cần làm là tính toán số lượng cổ phiếu bạn sẽ mua.

Trước khi nhập lệnh mua, bạn cần quyết định xem mình sẽ sử dụng lệnh giới hạn hay lệnh thị trường. Thông thường, một lệnh giới hạn là an toàn hơn. Một lệnh thị trường có thể dẫn đến việc trả quá nhiều tiền nếu chênh lệch giá thầu xảy ra mở rộng khi bạn vào lệnh. Tuy nhiên, nếu thị trường đang di chuyển rất nhanh, một lệnh thị trường có thể phù hợp hơn.

Quyết định một mức giá hợp lý dựa trên phạm vi giao dịch trong vài ngày qua và cho ngày hiện tại. Đây sẽ là giá giới hạn cho đơn đặt hàng của bạn. Trong hầu hết các trường hợp, giới hạn của bạn sẽ là mức giá mà bạn cho rằng có 80% cơ hội được lấp đầy.

Giá giới hạn cao hơn sẽ cho bạn nhiều cơ hội được thực hiện hơn - nhưng sẽ ăn vào lợi nhuận của bạn.

Giá giới hạn thấp hơn sẽ giúp bạn có ít cơ hội được thực hiện hơn - và điều này có thể dẫn đến việc bạn phải trả một mức giá thậm chí còn cao hơn. Tuy nhiên, nếu thời gian của bạn ngắn và bạn đang muốn kiếm lợi nhuận nhanh chóng, bạn có thể cần nhắm đến một mức giá thấp hơn.

Bây giờ bạn đã mua cổ phiếu đầu tiên của mình, bạn cần quản lý vị trí theo tiêu chí bạn đã sử dụng để mua nó. Bạn có thể bắt đầu nghi ngờ quyết định của mình nếu giá cổ phiếu giảm. Bạn cũng có thể bị dụ bán nếu giá tăng và bạn thấy mình có lãi. Hãy nhớ ghi nhớ kế hoạch dài hạn của bạn và kiên trì thực hiện - giá sẽ tăng hoặc giảm mỗi ngày, nhưng đừng nóng vội!

Kết luận

Sau khi mua cổ phiếu đầu tiên, bạn có thể tiếp tục thêm từ từ cổ phiếu mới vào danh mục đầu tư của mình. Tuy nhiên, không nên vội vàng - đầu tư là một trò chơi lâu dài. Bạn cũng nên tiếp tục học và đọc càng nhiều càng tốt về đầu tư và cổ phiếu. Bắt đầu với các quỹ ETF và cổ phiếu blue-chip và thêm các cổ phiếu rủi ro hơn sau đó. Hãy ghi nhớ kế hoạch dài hạn của bạn và tránh các quyết định bốc đồng - thị trường chỉ hồi đáp cho các nhà đầu tư kiên nhẫn.

Ngọc Mai